Wie was Ronald Reagan?
Ronald Reagan was van 1981 tot 1989 de 40e president van de VS.
Toen de voormalige hollywoodacteur aantrad in het Witte Huis keken Amerikaanse en Europese linkse kringen lachend toe: ze vonden de Republikeinse politicus maar een ‘bazelende dwaas’ en een ‘schietgrage cowboy’.
Tegenwoordig is het beeld van Ronald Reagan veel genuanceerder.
Zijn harde politiek tegen de Sovjet-Unie zorgde voor een ontwapeningsakkoord dat in 1989 resulteerde in de val van de Muur en het einde van het Europese communisme.
Het stond echter niet in de sterren geschreven dat Ronald Reagan een van de meest iconische Amerikaanse presidenten van de 20e eeuw zou worden.
Een arme jongen uit het Midden-Westen
Ronald Reagan werd in 1911 geboren in Tampico, Illinois. Het gezin was arm en moest vaak verhuizen. Toen Ronald Reagan negen jaar oud was, had hij al op zeven verschillende plekken gewoond.
Zijn vader werkte als schoenverkoper en was alcoholist. Als kind zag Ronald Reagan zijn vader een keer ladderzat in hun besneeuwde tuin liggen en sleepte de grote man het huis in. Vanaf dat moment was Ronald Reagan praktisch de man in huis.
De jonge Ronald Reagan ging aan de slag als sportcommentator bij WHO Radio in Des Moines, Iowa. In 1937 ging hij naar Californië om een Chicago Cubs-wedstrijd van commentaar te voorzien en dat zag hij als zijn kans om auditie te doen in Hollywood.
Dat bleek het startschot voor een film- en televisiecarrière en zijn latere overstap naar de politiek en het Witte Huis.
Ronald Reagan als acteur
Van B-filmster naar voorman
De daaropvolgende 25 jaar besteedde Ronald Reagan voor de camera als acteur in 52 films.
Zijn grote doorbraak was de film Knute Rockne, All American uit 1940, waarin hij de rol van American footballspeler George Gipp vertolkt.
Ronald Reagan verwierf als acteur echter nooit echt grote bekendheid en noemde zichzelf ‘de Errol Flynn van de B-film’.
Maar tegen het einde van de jaren 1940 steeg hij in de hiërarchie van Hollywood door zijn positie als president van de vakbond voor filmacteurs – de Screen Actors Guild. Hier bestreed hij voornamelijk de vermeende communistische invloed in Hollywood.
Ronald Reagans werk als president van de Screen Actors Guild nam al zijn tijd in beslag, en in 1948 scheidde hij van zijn eerste vrouw, Jane Wyman. Zij kregen samen drie kinderen, van wie er één helaas bij de geboorte overleed.
Vier jaar later ontmoette Ronald Reagan de actrice Nancy Davis, en op 4 maart 1952 trouwden ze. Ze kregen twee kinderen.
Dat was de periode waarin Ronald Reagan zijn filmrollen had ingeruild voor een vaste aanstelling als televisiepresentator voor het bedrijf General Electric.
Hier verfijnde hij zijn welbespraaktheid die hem later naar de top van de Amerikaanse politiek zou brengen.
Wanneer werd Ronald Reagan president?
Reagan was de oudste president
Ronald Reagan werd in 1980 gekozen als president van de VS. De voormalige acteur was 69 jaar en daarmee de oudste tot president van de VS verkozen persoon tot dan toe.
Zijn weg naar het Witte Huis kreeg vorm in 1964. Ronald Reagan beleefde zijn politieke doorbraak dankzij een televisiespeech die hij hield voor de Republikeinse presidentskandidaat Barry Goldwater.
Daarna stond de voormalig acteur te boek als de nieuwe hoop van de conservatieve Republikeinen, en in 1966 werd Ronald Reagan verkozen tot gouverneur van Californië.
Reagan bleef acht jaar gouverneur van de dichtstbevolkte staat van de VS, maar hij wilde meer.
In 1968 en 1976 kandideerde hij zich als de Republikeinse presidentskandidaat, maar hij won de nominatieronde toen niet.
Pas vier jaar was het prijs: na succesvolle verkiezingen kon de Republikein in 1981 beginnen als president van de VS.
De komiek Bob Hope vroeg een keer aan Ronald Reagan hoe het was om president te zijn en te werken in het Oval Office. Reagan antwoordde ‘Nou, het verschilt weinig van acteren, behalve dan dat ik ook zelf het script moet schrijven’.
Dat script was al vanaf het begin bepaald.
Als de eerste president sinds de New Deal van de jaren 1930 wilde Reagan vooral de welvaartsstaat ontmantelen.
Zijn economische politiek, die ‘reaganomics’ werd genoemd, bestond onder meer uit drastische verlaging van belastingen en overheidsuitgaven. In het buitenland werd hij vooral beroemd vanwege zijn weerstand tegen het communisme en zijn strenge politiek tegenover met name de Sovjet-Unie.
In 1986 kreeg Ronald Reagan te maken met zijn grootste politieke crisis toen bekend werd dat de VS wapens had verkocht aan Iran, ondanks een wapenembargo tegen het land.
De officiële verklaring luidde dat de VS een groep Amerikaanse gijzelaars, die als terroristen gevangen werden gehouden in Libanon, vrij wilde krijgen.
Maar eigenlijk gingen de inkomsten van de wapendeal naar de Contra-rebellen in Nicaragua, die het regime in het land omver wilden werpen.
De reputatie van Ronald Reagan was weer een stuk opgevijzeld ten tijde van zijn iconische toespraak bij de Berlijnse Muur op 12 juni 1987.
Als hoogtepunt van Amerika’s meedogenloze confrontatie met de Sovjet-Unie sprak Reagan de beroemde woorden: ‘Meneer Gorbatsjov, breek deze muur af’.
Twee jaar later kreeg Ronald Reagan zijn zin: de Muur viel en het IJzeren Gordijn werd ontmanteld.
VIDEO: Iconisch citaat was bijna onuitgesproken gebleven
‘Meneer Gorbatsjov, breek deze muur af!’ bulderde Ronald Reagan op 12 juni 1987 vanaf de Brandenburger Tor in Berlijn tegen de Sovjetleider Michail Gorbatsjov. Maar die beroemde zin was bijna uit de toespraak geschrapt. Meerdere raadgevers hadden Ronald Reagan afgeraden deze iconische zin uit te spreken omdat ze vreesden dat het op dat moment nog onnodig provocerend zou zijn, gezien de vanuit Amerikaans oogpunt gezien positieve veranderingen in de Sovjet-Unie.
Ronald Reagan na zijn presidentschap
Alzheimer werd Reagans ondergang
Toen het tweede presidentschap van Ronald Reagan in 1989 afliep, trok hij zich terug in zijn huis in het rijke Bel Air in Los Angeles. Hij kon helaas niet lang zorgeloos genieten van zijn pensioen.
In augustus 1994 kreeg Reagan de diagnose alzheimer, en op 5 november schreef de voormalige president een brief naar de inwoners over zijn ziekte.
Ronald Reagan stierf op 5 juni 2004, ernstig verzwakt door de alzheimer, aan een longontsteking. Na zijn dood stroomden condoleances binnen van staatshoofden van over de hele wereld.
De toenmalige president, George W. Bush, zei: ‘Het is een trieste dag voor de VS. Ronald Reagan laat een natie achter die hij heeft hersteld en een wereld die hij heeft gered’.
Ronald Reagan stond bekend om zijn humor en zijn duidelijke communicatie naar het Amerikaanse volk. Weinig mensen wisten echter wat er achter die glimlach schuilging.
De historicus Edmund Morris schreef een biografie over Ronald Reagan en zei daarin dat de voormalige president voor de meeste mensen een raadsel bleef:
‘Hij is een van de meest mysterieuze mensen ooit. Ik begrijp nog steeds niet wie Ronald Reagan is. Niemand begrijpt Ronald Reagan. Zelfs Nancy, zijn echtgenote, heeft mij toevertrouwd dat ze diep vanbinnen niet precies weet wie hij eigenlijk is’.
